ATSO Şubat ayı mec­li­sin­de bir ko­nuş­ma yapan Hasan Tunç, şun­la­rı söy­le­di : “Söz­le­ri­me, ön­ce­lik­le dep­rem­de ha­ya­tı­nı kay­be­den­le­re baş sağ­lı­ğı, ya­ra­lı­la­rı­mı­za acil şi­fa­lar di­ye­rek baş­la­mak is­ti­yo­rum.

Ül­ke­miz­de daha çok dar bir alan­da ya­şa­nan dep­rem­le­rin ar­dın­dan son afet ger­çek­ten büyük bir böl­ge­de et­ki­si­ni gös­ter­miş ve yı­kım­la­ra se­be­bi­yet ver­miş­tir.

Biz­ler 30. Grup mes­lek ko­mi­te­si yani in­şa­at fa­ali­yet­le­ri sek­tö­rü ola­rak, mes­lek­taş­la­rı­mı­zı tem­sil et­mek­le gö­rev­li­yiz.

YI­KIM­DA BİR ÇOK FAK­TÖR VAR

Ancak söz ko­nu­su afe­tin bu kadar yı­kı­cı ol­ma­sın­da bir­çok fak­tör­ler etkin ol­mak­la be­ra­ber bi­na­la­rın yaşı, te­mel­le­rin otur­du­ğu ze­min­le­rin ta­şı­ma ka­pa­si­te­le­ri­nin düşük ol­ma­sı, in­şa­at­lar­da kul­la­nı­lan mal­ze­me ka­li­te­si­nin ye­ter­siz­li­ği, inşa edil­di­ği yıl­lar­da yü­rür­lük­te olan yö­net­me­lik­le­re uygun ola­rak ta­şı­yı­cı sis­tem ele­man­la­rı­nın inşa edil­me­miş ol­ma­la­rı gibi hu­sus­lar en be­lir­gin yıkım ne­den­le­rin­den ön gö­rül­mek­te­dir.

Yı­kı­lan bin­ler­ce bina en­ka­zı­nın için­de ayak­ta kalan az ha­sar­lı bi­na­lar da gör­dük. Do­la­yı­sıy­la ol­ma­sı ge­rek­ti­ği bir şe­kil­de inşa edi­len, dep­re­me da­ya­nık­lı bi­çim­de ya­pı­lan bi­na­lar böy­le­si­ne şid­det­li afet­ler­de bile ayak­ta ka­la­bi­li­yor.

Bu­ra­da, biz­le­re yani in­şa­at sek­tö­rün­de fa­ali­yet gös­te­ren mes­lek­taş­la­rı­mı­za şunu açık­ça gös­ter­di ki, doğru bir yapı ima­la­tın­da, yasa ve yö­net­mek­lik­ler neyi em­re­di­yor­sa ondan taviz ve­ril­me­me­li­dir. Bunun için de de­ne­tim me­ka­niz­ma­sı, en ger­çek­çi ve ciddi bir bi­çim­de ye­ri­ne ge­tir­me­li­dir.

DEPREM YÖNETMELİĞİ SORGULANIR HALE GELDİ

Son gün­ler­de An­tal­ya­mız’da sanki 1999 yılı ön­ce­si tüm bi­na­la­rı­mı­zın risk ta­şı­dı­ğı gibi açık­la­ma­lar oku­yo­ruz. Bu gibi açık­la­ma­la­rı sağ­lam bilgi ve ve­ri­le­re da­yan­dır­ma­mız bu kap­sam­da son de­re­ce önem arz et­mek­te­dir.

Dep­rem­de de gör­dük ki, sa­de­ce eski bi­na­lar değil daha bir­kaç yıl­lık inşa edi­len­ler de afet­te enkaz ha­li­ne geldi. Bu du­rum­da şuan da yü­rür­lük­te olan Dep­rem Yö­net­me­li­li­ği­ni sor­gu­la­nır hale ge­tir­miş­tir.

Do­la­yı­sıy­la ön­ce­lik olan An­tal­ya'mızın bi­lim­sel ça­lış­ma­lar so­nu­cun­da bi­lim­sel bir yapı sto­ğu­nun oluş­tu­rul­ma­sı, bunun ar­dın­dan üni­ver­si­te, be­le­di­ye, oda­lar ve yerel yö­ne­tim­ler­le bir­lik­te dev­le­ti­mi­zin il­gi­li or­gan­la­rıy­la risk ta­şı­yan bi­na­lar ive­di­lik­le tes­pit edil­me­li­dir.

KENTSEL DÖNÜŞÜM RAPORU ÇALIŞMASINI TAMAMLADIK

Bil­di­ği­niz gibi An­tal­ya’da kent­sel dö­nü­şüm adı al­tın­da baş­la­tı­lan ça­lış­ma­lar devam et­mek­te­dir. Az önce bah­set­ti­ğim ça­lış­ma­lar ile bir­lik­te tes­pit edi­len risk­li bi­na­lar kent­sel dö­nü­şüm­le bir an önce bu ris­kin or­ta­dan kal­dı­rıl­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.

Kent­sel dö­nü­şüm­ler sa­de­ce sağ­lam ya­pı­lar oluş­tur­ma­nın ya­nın­da sos­yal yaşam alan­la­rıy­la da pro­je­len­di­ril­me­li, asla rant­sal bir dö­nü­şü­me izin ve­ril­me­me­li­dir. Kent­sel dö­nü­şüm­de uy­gu­la­ma­da­ki ek­sik­ler gi­de­ril­me­li­dir.

Biz 30. Grup İnşaat Fa­ali­yet­le­ri ola­rak bir ön­ce­ki görev dö­ne­mi­miz­de 2019-2020 yıl­la­rın­da ar­ka­daş­la­rı­mız­la be­ra­ber An­tal­ya Ti­ca­ret ve Sa­na­yi Odası Şe­hir­ci­lik ve İnşaat Ko­mis­yo­nu ön­cü­lü­ğün­de ''Kent­sel Dö­nü­şüm Ra­po­ru'' adlı ça­lış­ma­mı­zı ta­mam­la­mış­tık.

Kent­sel Dö­nü­şüm Ra­po­ru; İlgili ba­kan­lık olan Çevre Şe­hir­ci­lik ve İklim De­ği­şik­li­ği Ba­kan­lı­ğı, An­tal­ya Çevre ve Şe­hir­ci­lik il mü­dür­lü­ğü, An­tal­ya ha­ri­ta ve ka­dast­ro mü­hen­dis­le­ri odası, An­tal­ya in­şa­at mü­hen­dis­le­ri odası, An­tal­ya şehir plan­cı­la­rı odası, An­tal­ya bü­yük­şe­hir be­le­di­ye­si kent­sel dö­nü­şüm şube mü­dür­lü­ğü ile gö­rüş­me­ler ger­çek­leş­ti­ri­le­rek ortak is­ti­şa­re ya­pı­la­rak or­ta­ya çık­mış­tır.

Fakat Co­vid-19 pan­de­mi­si­nin or­ta­ya çık­ma­sıy­la ça­lış­ma­lar uy­gu­la­na­ma­dı. Be­lirt­ti­ğim ku­ru­luş­lar ile ça­lış­tay ger­çek­leş­ti­ri­le­cek­ti fakat pan­de­mi ne­de­niy­le ger­çek­leş­ti­ri­le­me­di. Ama ça­lış­ma­la­rı­mız ATSO bün­ye­sin­de rapor ha­li­ne ge­ti­ri­le­rek ki­tap­çık ola­rak bas­tı­rıl­dı.

DEP­REM­DEN KO­RU­NAK­LI HALE GETİRMEK İÇİN ELİMİZDEN GEREKENİ YA­PA­RIZ

Biz 30. Grup İnşaat Fa­ali­yet­le­ri ola­rak ça­lış­ma­la­ra devam ede­ce­ği­mi­zi An­tal­ya'mızı dep­rem­den ko­ru­nak­lı hale ge­tir­mek için eli­miz­den ge­le­ni ya­pa­ca­ğı­mı­zı be­lirt­mek is­ti­yo­rum.

Kent mer­ke­zin­de ''çö­kün­tü ala­nı­na'' dö­nüş­müş, eko­no­mik ve sos­yal ni­te­lik­le­ri­ni kay­bet­mek­te olan eski ve sağ­lık­sız yapı sto­ğu­nun ol­du­ğu böl­ge­le­rin yı­kı­lıp yeni ula­şım aks­la­rı, sos­yal alan­lar, yeşil alan­lar ya­ra­tıl­ma­sı­nı he­def­le­yen kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­ri ken­ti­mi­zin en önem­li ko­nu­la­rın­dan bi­ri­si­dir.

An­tal­ya'da es­ki­miş yapı sto­ğu­nun bu­lun­du­ğu çok sa­yı­da alan veya semt bu­lun­mak­ta­dır. Bi­na­la­rın oto­park alan­la­rı yok­tur. Cadde ve so­kak­lar, sos­yal do­na­tı alan­la­rı, yeşil alan­lar ye­ter­siz­dir. Mi­ma­ri ba­kım­dan ta­rih­sel kim­li­ği ve es­te­ti­ği ol­ma­yan ya­pı­lar ha­kim­dir. Bu böl­ge­ler­de yeni bir bü­tün­sel plan ol­mak­sı­zın bi­rey­sel ye­ni­le­me­ler, yeni in­şa­at­lar ya­pıl­mak­ta­dır. Ancak bi­rey­sel ye­ni­le­me­ler ula­şım ve çir­kin ya­pı­laş­ma gibi so­run­la­rı çöz­mek bir yana, bu so­run­la­rı daha fazla art­tır­mak­ta­dır.

SEMT­LER DÜZEYİNDE PLAN­LA­MA VE DÖ­NÜ­ŞÜM YA­PIL­MA­LI

Bu ne­den­le, semt­ler dü­ze­yin­de plan­la­ma ile dö­nü­şüm pro­je­le­ri hız­lan­dı­rıl­ma­lı­dır. Arsa, bina veya kat mül­ki­ye­ti sa­hip­le­ri­nin de kabul ede­ce­ği daha mo­dern çevre dü­zen­le­me­le­ri­ne ola­nak ve­recek dö­nü­şüm pro­je­le­ri­nin ya­pıl­ma­sı müm­kün­dür. Böyle bir hamle sa­de­ce bir­kaç so­ka­ğın değil, kent mer­ke­zi­nin nefes al­ma­sı­nı, An­tal­ya'nın dö­nüş­me­si­ni sağ­la­ya­cak­tır.

KENT­SEL DÖ­NÜ­ŞÜM­DE YA­VAŞ­LA­TI­CI DÜ­ZEN­LE­ME­LER YA­PIL­MA­MA­LI­DIR

Kent­sel Dö­nü­şü­mün ne kadar önem­li ve ge­rek­li ol­du­ğu­nu he­pi­miz bi­li­yo­ruz. Bu ne­den­le kent­sel dö­nü­şü­mün önünü aça­cak dü­zen­le­me­ler ge­rek­mek­te­dir. 6306 sa­yı­lı Risk­li Yapı Ka­nu­nun­da ya­pı­lan de­ği­şik­le kent­sel dö­nü­şüm­de te­mi­nat ya­tır­ma zo­run­lu­lu­ğu ge­ti­ril­di. Kent­sel Dö­nü­şü­mü teş­vik etmek ye­ri­ne ya­vaş­la­tı­cı dü­zen­le­me­ler ya­pıl­ma­ma­lı­dır. İlgili ka­nun­da­ki yö­net­me­lik­te­ki de­ği­şik­li­ğin kal­dı­rıl­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Risk­li bi­na­lar yı­kıl­dık­tan sonra arsa ha­li­ne gelen ta­şın­maz­la­rın ma­lik­le­ri ta­ra­fın­dan sahip ol­duk­la­rı hisse ora­nın­da ma­lik­le­rin en az 2/3 ço­ğun­lu­ğu ile karar ve­ri­li­yor. Bu oran­da iyi­leş­tir­me ya­pı­lıp ora­nın dü­şü­rül­me­si ge­rek­mek­te­dir. Bizim gö­rü­şü­müz %50 üstü ço­ğun­luk sağ­lan­dı­ğı tak­tir­de yapı in­şa­atı­na izin ve­ril­me­si­dir.

Rant odak­lı bir ya­pı­laş­ma­dan uzak du­rul­ma­lı­dır. Ya­pı­lar­da ve­ri­len ruh­sat­lar, de­ne­tim ra­por­la­rı bir for­ma­li­te, bü­rok­ra­tik bir işlem gibi gö­rül­me­me­li, bu­nun­la il­gi­li diğer dep­rem ül­ke­le­ri­nin kanun ve yö­net­me­lik­le­ri in­ce­len­me­li­dir.

Diğer yan­dan zaman zaman imar ba­rı­şı ya da imar affı adın­da uy­gu­la­ma­lar gö­rül­mek­te­dir. Bi­lim­sel te­me­le da­yan­ma­yan, mü­hen­dis­lik hiz­me­ti al­ma­mış, sağ­lık­sız ve gü­ven­siz yapı sto­ğu­nu ya­sal­laş­tı­ran dü­zen­le­me­le­re de son ve­ril­me­li­dir.”

* FE­RU­DUN ÖZ­GÜN­SÜR