Eski toptancı hal alanının yeniden planlamasına Mimarlar Odası tepki gösterdi.
Yapılan planlamanın kentsel dönüşüm değil, rantsal dönüşüm olduğunu vurgulayan Mimarlar Odası, planlama ile ilgili bugün bir basın açıklaması yaptı.
Yapılan açıklamada, “Muratpaşa İlçesi, Muratpaşa Mahallesi 12710 ada 4, 7,12,13,14, 15 ve 16 Nolu parsellerin (Haşim İşcan Kültür Merkezi ve REAL AVM’nin) Bulunduğu 43.360 m² büyüklüğündeki alan, 1990 lı yılların sonuna kadar Antalya toptancı hali olarak hizmet vermiş, hizmet verdiği dönemlerde kent içinde buluşma odağı olarak bilinen üç ana merkezden biri olarak bilinen bir alandır.
Ancak süreç içerisinde toptancı halinin yetersiz kalması nedeniyle 90'lı yılların sonunda bu günkü toptancı haline taşınması sonrası Mülkiyeti Antalya Büyükşehir Belediyesine ait olan alanda yapılan plan değişikliği ile Özel Proje Alanı olarak planlanmıştır. Daha sonra 11.059 m²’si kültür merkezi, kalan kısmı da 2003 yılında yapılan bir sözleşme ile kültür merkezinin yapımı karşılığı verilemek üzere ticaret merkezi olarak plan değişikliği yapılmıştır.
Mülkiyeti Antalya Büyükşehir Belediyesine ait ticaret alanı bu günkü Haşim İşcan kültür merkezinin yapımı karşılığında bir firmaya verilmiş, firma, ticaret alanına uzun yıllar kente hizmet veren ve kent belleğinde yer eden REAL Alışveriş Merkezini yapmıştır.
AVM, son yıllarda Antalya’nın aldığı yabancı göçler ve yabancıların konut talepleri nedeniyle, konut fiyatlarının artmasına bağlı olarak rant amaçlı kentsel dönüşüm ile konut yapılabilmesi amacıyla, 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesine Hakkında Kanun Kapsamında riskli yapı ilan edilmiş ve AVM yıkılmıştır.
Sözkonusu alan 03.07.2023 tarihli Muratpaşa Belediye Meclisinin toplantı gündemine alınmış olup, E= 1.00 Emsalli, 12 kat TİCK Alanı olarak plan değişikliği teklifi karara bağlanacaktır. Plan değişikliği ile %25 Ticaret, %75 konut kararı teklif edilmiştir. Bu plan değişikliği, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğine ve kamu yararına aykırıdır.
Şöyle ki;
Plan değişiklilerinin hazırlanması sürecinde, kamu kurum ve kuruluşları veya plan müelliflerince planın türüne ve kademesine göre bu Yönetmelikte genel başlıklar halinde belirtilen konularda ilgili kurum ve kuruluşlardan veri, görüş ve öneriler elde edilerek gerekli analiz, etüt, araştırma ve çalışmalar yapılır.
Planlama alanının statüsüne, alanın büyüklüğüne ve kapsamına, yerleşik alan veya gelişme alanı olmasına, planın temellendiği sorunun niteliğine göre; sorun veya ihtiyaç analizine yönelik sektörel ve tematik raporlar, nüfus analizi ve projeksiyonu, yapı ve doku analizi, kentsel risk analizi gibi çalışmalar yapılabilir.
Planlama alanı ve yakın çevresi ile alanın bölge veya kent bütünü içindeki konumunu belirlemek üzere; eşik analizi, yerinde yapılan incelemeler gibi fiziksel çalışmalarla birlikte, bilimsel tekniklere dayalı, ekonomik, sosyal, kültürel, politik, tarihi, sektörel ve teknolojik araştırmalar ile sorunlar ve potansiyel analizi yapılır. Ayrıca yürürlükteki planla ilgili gerekli çalışma ve değerlendirmeler de yapılır. Gerektiğinde güçlü, zayıf yönler ile fırsatları ve tehditleri içeren analiz yöntemi kullanılır. Bu çalışmalar araştırma raporunda yer alır. Denilmesine karşın raporda bu çalışmaların yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır.
Ayrıca, plan değişikliği Özel Başvuru olup, 12710 ada 14 ve 15 parseller başvuru sahibi olan şirkete aittir. Diğer mülkiyet sahibi olan, Antalya Büyükşehir Belediyesinin, Hazinenin ve Vakıfların plan değişikliğine ilişkin muvafakatı veya plana değişikliğine ilişkin görüşü bulunmamaktadır. Şirket mülkiyeti dışında bulunan parsellerin plan çalışmasına sonradan dahil edilmesine ilişkin imar komisyonu kararı veya meclis kararı da bulunmamaktadır.
Yetkisi ve izni bulunmayan bir alanda plan değişikliği başvurusu yapılmış ve onaylanmıştır. Bu Plan değişikliği ben yaptım oldu mantığı ile eksik ve yetersiz çalışmalara dayalı, yönetmelik hükümlerine aykırı olarak hazırlanmıştır.
Mevcut planlarda planlama alanı Özel Proje alanıdır. Ticaret alanı olan parsellerde halihazırda bir kültür merkezi ve riskli yapı olduğu gerekçesi ile yıkılan AVM’in bulunduğu boş parsel alanıdır. Plan değişikliği ile Özel Projet alanı olan alanda bulunan, mülkiyeti Antalya Büyükşehir Belediyesine ait Kültür Merkezi yapısının bulunduğu parsel (T) Ticaret, yıkılan AVM’nin bulunduğu parsel ise ticaret+konut alanı olarak planlanmıştır. Haşim İşcan Kültür merkezinin bulunduğu parselin neden ticaret alanı yapıldığının anlaşılamamıştır. Riskli yapı ilan edilerek yıkılan AVM ile kültür merkezi aynı tarihlerde yapılmıştır. Eğer AVM riskli yapı ise kültür merkezinin durumu nedir.
Kültür merkezi alanının ticaret alanı yapılması, kültür merkezi yapısının da riskli yapı ilan edilerek yıkılması ve yerine yeni bir AVM yapılmasının veya satılmasının amaçlandığını düşündürmektedir. Mekansal Plan Yapım Yönetmeliğinin plan değişiklikleri başlıklı 26. Maddesinde; İmar planı değişikliği; plan ana kararlarını, sürekliliğini,, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak yapılır denilmektedir.
İmar planlarında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin iyileştirilmesi esastır. Yürürlükteki imar planlarında öngörülen sosyal ve teknik altyapı standartlarını düşüren plan değişikliği yapılamaz. Yapılmamalıdır da.
İmar planında verilmiş olan inşaat emsalinin, kat adedinin, ifraz şartlarının değiştirilmesi sonucu nüfus yoğunluğunun artırılmasına dair imar planı değişikliklerinde: “Artan nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı alanları standartlara uygun olarak plan değişikliğine konu alana hizmet vermek üzere ayrılır.”
“Yoğunluk artıran veya kentsel ulaşım sistemini etkileyen imar plan değişikliklerinde, kentsel teknik altyapıya yönelik etkilerin belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması amacıyla ayrıca kentsel teknik altyapı etki değerlendirmesi raporu, analizi hazırlanır veya hazırlatılır.” denilmesine karşın, plan değişikliği yapılmasının nasıl bir kamu yararı olduğu, hangi zorunluluktan dolayı yapıldığı ve hangi teknik ve nesnel gerekçelere dayandırıldığı açıkça ortaya konmamıştır. Yine alana ilişkin, 1/1000 ölçekli imar planı paftalarına işlenen 1.70 katsayısı kullanılacağına ilişkin plan notu, uygulama imar planı ile verilen yapı yoğunluğu yani konut alanının %70 oranında artacağı dikkate alınmamış, artan yapı ve nüfusun yoğunluğunun gerektirdiği sosyal donatı ve teknik altyapı iyileştirmesi yapılmamış, mevcut sosyal donatı alanları üzerine ilave yükler getirilmiştir. Diğer bir anlatımla zaten yetersiz olan sosyal donatı alanlarının kullanıcı sayısı artırılmıştır.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde açıkça belirtildiği gibi, imar planları ve değişiklikleri, planlama alanına ilişkin inceleme, araştırma, etüt ve eşik analizi çalışmalarının değerlendirilmesinden elde edilen senteze dayalı olarak hazırlanacağı hüküm altına alınmış olmasına karşın, plan raporunda herhangi bir inceleme, araştırma, etüd ve eşik analizi çalışması yapıldığına dair ifade ve açıklama bulunmamaktadır.
Bu plan değişikliği kamu mülkiyetinde olan bir alanın yıllar içerisinde, “ben yaptım oldu” mantığı ile yapılan plan değişiklikleri ile nasıl rant alanlar haline dönüştüğünün önemli örnekelrinden biridir. Tamamen rant amaçlı bu plan değişikliği, açıklamalarımızdan da açıkça anlaşılacağı üzrere Mekansal Plan Yapım Yönetmeliğine, Şehircilik ve planlama ilke ve esasları ile kamu yararına aykırıdır.
Bu haliyle Onaylanan plan değişikliğinin iptali istemiyle hukuki yollara başvuracağımızı, ilgililerin ve halkımızın bilgisine sunarız.”
